Lees hier het winnende essay van Jesse Markus terug

Waarom feiten niet zonder verhalen kunnen en vice versa

De mens is in de kern een geboren verhalenverteller. We hoeven alleen maar te kijken naar de grotschilderingen van Lascaux of de rijke plafondschilderingen uit de Renaissancetijd om aan te tonen dat in elke tijdsperiode verhalen de boventoon voeren. Natuurlijk gaat dat ook gepaard met overdrijvingen en andere stijlfiguren. Dit om de kern van het verhaal beter aan te laten komen. We vertellen elkaar verhalen om grip te krijgen op de realiteit en de omgeving om ons heen. Om het nog filosofischer neer te zetten: we zijn in de kern als mens allemaal onderdeel van een verhaal. Bijvoorbeeld in die van onze familie, relatie of de organisatie waar we in werken. Inherent aan een verhaal is daarom ook dat er een begin en een einde is, maar bovenal een duidelijke boodschap.

Filosofe Alicja Gescinska stelt dat er weinig dingen zo essentieel zijn voor de mens als het vermogen om verhalen te vertellen. Uit de filosofie blijkt het belang en de kracht van verhalen. Ze zijn belangrijk voor de identiteitsvorming, onze onderlinge cohesie en de morele ontwikkeling van de mens. Zonder het bestaan van verhalen is moraliteit simpelweg een ver- of gebod. Door verhalen kunnen we boodschappen en kennis tot ons laten komen en ze trachten te vatten. Zonder verhalen zijn we niet in staat om een goede boodschap over te brengen. Iets wat de kerntaak is van de lobbyist.

Feiten als wezenskenmerk van de lobby en daarmee de democratie

Daarom kan ook een goede lobby niet zonder verhaal. Het Nederlandse politieke landschap dat getypeerd wordt door de polder, ofwel een verzameling gestolde belangen, is een soort geïnstitutionaliseerde lobby. Hierbij staat de politiek in permanent gesprek met relevante belangenbehartigers, het maatschappelijke middenveld en andere relevante gesprekspartners. De cultuur van permanent overleg die Nederland zo kenmerkt, maakt dat een effectieve lobby bestaat bij de gratie van een goed en inspirerend verhaal. Alleen daarmee kunnen beleidsmakers worden overtuigd. De eerder genoemde cultuur vraagt daarentegen wel om een gedeelde werkelijkheid met dezelfde feiten. Alleen zo kunnen verhalen landen en geconcretiseerd worden in beleid.

Het doel van feiten in het politieke debat is dat ze beweringen ondersteunen of juist die van een ander falsificeren. Dit kan door bijvoorbeeld bewijzen aan te leveren, voor of tegen de stelling. Het aantonen of ontkrachten van (politieke) uitspraken is van cruciaal belang voor de democratie. Uit meningsverschillen ontspringt ten slotte de waarheid. Een democratie bestaat bij de gratie van een goed debat en als deze feitenvrij wordt gevoerd, dan wordt het een eenzijdige, en vaak dogmatische, monoloog.

De aard van het beroep vraagt om feiten die kloppen. Lobbyen is namelijk een essentieel onderdeel van een gezonde democratie die ervoor zorgt dat alle stemmen in het wetgevingsproces worden gehoord. Immers, hoe meer informatie er beschikbaar is, hoe beter de uiteindelijke wetgeving. Een goede lobbyist draagt met zijn (lobby-)verhaal dan ook bij aan de politieke besluitvorming in Nederland.

Kortom, laten we erkennen dat het gebruik van verhalen inherent is aan het menselijk bestaan. Hoe beter het verhaal, hoe beter deze beklijft. Laten we daarnaast niet vergeten dat lobbyen een vorm is van politieke participatie en daarmee onderdeel van onze democratie. De lobby als vitaal onderdeel van ons politieke proces verdient – net als een goede speech van een politicus – een goed verhaal met feiten zodat we met elkaar onze democratie in leven houden.

Jesse Markus (30) is bijna twee jaar werkzaam bij INretail als beleidsadviseur public affairs. Hier is hij medeverantwoordelijk voor de Nederlandse en Europese lobby. In het verleden was hij o.a werkzaam als adviseur public affairs bij Schuttelaar & Partners, beleidsmedewerker public affairs bij FHI en projectmanager overheid bij het Nederlands Debat Instituut.